Slaap-apneu betekent letterlijk ‘ geen lucht tijdens de slaap’. Ademstilstanden tijdens de slaap komen bij veel mensen voor, daar is niets mis mee, mits het niet te lang duurt en niet te vaak voor komt. Door een ademstilstand krijgt het lichaam te weinig zuurstof, waardoor er een ‘ word wakker-reflex’  ontstaat zonder dat iemand echt wakker wordt. Iemand met slaap-apneu kan wel 60 maal per uur een ademstilstand hebben en een stilstand kan wel meer dan een minuut duren. Dit heeft tot gevolg dat iemand nooit in zijn diepe slaap komt. Wanneer je meer dan 15 apneu’s per uur hebt is er sprake van een serieuze ziekte.

Soorten apneu

Een ademstilstand kan ontstaan doordat tijdens de slaap de spieren ontspannen. De tong en de weke delen in de keel blokkeren  dan de luchtweg waardoor er geen lucht de longen in kan. In zo’n geval spreken we van een Obstructief Slaap-apneu Syndroom, kortweg OSAS genoemd.

Normaal gesproken geven de hersenen een prikkel om te ademen. Wanneer een ademstilstand ontstaat doordat de hersenen geen prikkel tot ademen afgeven noemen we dat Centraal Slaap-apneu Syndroom, CSAS genoemd.

Osas komt meer voor dan csas, maar een combinatie van beide bestaat ook.

Klachten kunnen ernstig worden

Als iemand langdurig slaapapneu heeft kan het gehele lichaam ontregeld worden, doordat de energiebron uitgeput raakt. Huisartsen herkennen apneu niet onmiddellijk of denken in de verkeerde richting. Apneu is nog niet zo lang bekend, waardoor de kennis bij artsen en specialisten nog niet algemeen aanwezig is. Zij schrijven antidepressiva of slaapmiddelen voor, of verwijzen mensen door naar allerlei specialisten. Meestal heeft dit geen resultaat. De voorgeschreven medicijnen hebben vaak een tegenovergestelde werking.

Het probleem met het ontdekken van apneu

  • De klachten sluipen er in en kunnen veel oorzaken hebben.
  • De klachten ervaar je overdag. Het probleem zit in de nacht.
  • De ernst van de ademstops en daaropvolgende snurken wordt door mensen met apneu gemakkelijk ontkent en als normaal afgedaan.

Heb je ademstilstanden tijdens de slaap? Dan kun je apneu hebben. Test de klachten met deze checklist.

Wat kan een fysiotherapeut voor je doen?

  • Indien nodig ondersteunende ademhalingsoefeningen bij het gebruik van de cpap. Dit is het apparaat dat iemand met osas gaat gebruiken om de ademwegen open te houden tijdens de slaap.
  • In ons land lopen mensen vaak 5 tot 8 jaar met onbegrepen klachten voor de diagnose osas gesteld wordt. Door de enorme vermoeidheid en ontregeling van het lichaam heeft iemand geen enkele conditie meer. De fysiotherapeut bepaald welke oefeningen geschikt zijn om weer in beweging te komen en de conditie op peil te krijgen.

Apneu en overgewicht: een vicieuze cirkel

Het merendeel van de mensen met slaapapneu is te zwaar. Dat is jammer, want afvallen naar het ideale gewicht zou de ernst van de slaapapneu  kunnen verminderen. In de praktijk blijkt maar 5% van de mensen met apneu en overgewicht in staat te zijn af te vallen naar een gezonder gewicht en dit gewicht te kunnen handhaven. Een ontregelde stofwisseling en gebrek aan energie bemoeilijken het afvallen voor mensen met slaapapneu.

Stofwisseling van slag

De stofwisseling van mensen met slaapapneu is doorgaans erg van slag, met name de suikerstofwisseling.

Mensen die problemen hebben met ademen tijdens het slapen raken eerder ongevoelig voor insuline en hebben meer kans op overgewicht. Apneu en overgewicht kunnen dus zowel elkaar veroorzaken als versterken. Er ontstaat eigenlijk een soort  negatieve vicieuze cirkel.

Afvallen helpt, maar eerst apneu aanpakken!

Het is  belangrijk eerst  de apneu onder controle te krijgen door behandeling. Daarna kan het overgewicht met meer succes aangepakt worden.

Apneu en ADD

Uit steeds meer onderzoeken blijkt, dat sommige apneupatiënten een aandachtsstoornis kunnen ontwikkelen: ADD. Mensen met ADD verwerken informatie, indrukken en emoties trager dan andere mensen en hebben een slecht werk/korte termijn geheugen.

10 á 20 % van de behandelde apneupatiënten houdt concentratieproblemen. De werkbelasting die men aan kan wordt minder. Doordat het brein steeds moet overcompenseren is men veel eerder moe. Lopende zaken kan men wel uitvoeren maar de waarneming is vluchtiger en men is veel eerder uit evenwicht en vergeet veel dingen, b.v. de deur op slot doen en vergeten waar je de sleutels laat, niet op namen of woorden kunnen komen, etc.

De oorzaak is het tekort aan diepe slaap en jarenlang hypoxie (zuurstoftekort) en hypercapnie (teveel koolstofdioxide).